Adam beta-amiloid (1-42) belogy, Aβ 1-42 diýlip hem bilinýär, Alsgeýmer keseliniň syrlaryny açmakda esasy faktor.Bu peptid, Alsgeýmer hassalarynyň beýnisine zeper ýetirýän amiloid plakalaryň, ajaýyp toparlaryň emele gelmeginde esasy rol oýnaýar.Weýran ediji täsir bilen, neýron aragatnaşygyny bozýar, çişmä sebäp bolýar we neýrotoksiklik döredýär, bilimiň bozulmagyna we nerw zeperlenmegine sebäp bolýar.Onuň jemlenişini we zäherleýiş mehanizmlerini derňemek diňe bir möhüm däl;Alsgeýmeriň tapmany çözmek we geljekki bejeriş usullaryny ösdürmek üçin tolgundyryjy syýahat.
Aβ 1-42, amiloid prekursor belogynyň (APP) β- we γ-sekretazlar tarapyndan bölünmeginden emele gelen 42 aminokislotanyň peptid bölegi.Aβ 1-42, Alsgeýmer keseli bilen kesellänleriň beýnisinde ýygnanýan amiloid plakatlaryň esasy düzüm böleklerinden biridir, bilimiň bozulmagy we ýadyň ýitmegi bilen häsiýetlendirilýän newrodegeneratiw bozulma.Aβ 1-42 biologiki we biomedikal gözleglerde dürli funksiýalaryň we amalyýetleriň bardygyny görkezdi:
1.Newrotoksiklik: Aβ 1-42 neýron membranalarynyň, reseptorlaryň we sinapslaryň baglanyşygyny we işini bozup bilýän erän oligomerleri emele getirip biler.Bu oligomerler neýronlarda oksidleýji stres, çişme we apoptoz döredip, sinaptiki ýitgä we neýron ölümine sebäp bolup biler.Aβ 1-42 oligomerler, Aβ beýnisinde iň köp görnüşi bolan Aβ 1-40 ýaly Aβ görnüşlerine garanyňda has neýrotoksiki hasaplanýar.Aβ 1-42 oligomerler, prionlara meňzeş öýjükden öýjüge köpelip, Alsgeýmer keselinde neýrofibrillary tanglary emele getirýän tau ýaly beýleki beloklaryň birleşmegine we jemlenmegine sebäp bolup biler öýdülýär.
Aβ 1-42 iň ýokary neýrotoksiklik bilen Aβ izoformy hökmünde giňden kabul edilýär.Birnäçe synag synaglary dürli usullary we modelleri ulanyp, Aβ 1-42 neýrotoksikligini görkezdi.Mysal üçin, Lesne we başgalar..Lambert we başgalar..Walş we başgalar..Bu gadaganlyk, Aβ 1-42 oligomerleriň sinaptiki plastisitine täsirini nygtap, ýadyň we okuwyň bozulmagy bilen baglanyşyklydy.Şankar we başgalar..
Mundan başga-da, Su we başgalar..Apoptotik proses, beloklaryň terjimesi, CAMP katabolik prosesi we endoplazmatiki retikulum stresine jogap bilen baglanyşykly ýollarda Aβ 1-42 täsir eden birnäçe geni we beloklary kesgitlediler.Takeda we başgalar..Öýjükli Zn2 + -niň ýaş bilen baglanyşykly köpelmegi sebäpli Aβ 1-42 öýjükli öýjükli Zn2 + zäherliliginiň garramak bilen tizlenendigini görkezdiler.Neýron terminallaryndan yzygiderli bölünip çykýan Aβ 1-42, öýjükli Zn2 + disregulýasiýa arkaly ýaş bilen baglanyşykly bilimiň peselmegine we newrodegenerasiýa sebäp bolýandygyny öňe sürdüler.Bu gözlegler, Aβ 1-42 beýniniň dürli molekulýar we öýjükli proseslerine täsir edip, Alsgeýmer keselinde neýrotoksiklik we keseliň ösüşini ara alyp maslahatlaşmagyň esasy faktorydygyny görkezýär.
2. Mikroblara garşy işjeňlik: Aβ 1-42-de bakteriýalar, kömelekler we wiruslar ýaly dürli patogenlere garşy mikroblara garşy işjeňligiň bardygy habar berildi.Aβ 1-42 mikrob öýjükleriniň membranalaryny baglap we bozup, olaryň lizisine we ölümine sebäp bolup biler.Aβ 1-42 dogabitdi immun ulgamyny işjeňleşdirip, ýokanç ýerlere çişme öýjüklerini çekip biler.Käbir gözlegler Aβ-nyň beýnide toplanmagynyň dowamly ýokançlyklara ýa-da şikeslere goraýjy jogap bolup biljekdigini öňe sürdi.Şeýle-de bolsa, Aβ-nyň aşa köp ýa-da tertipleşdirilmedik önümçiligi, öýjüklere we dokumalara girew zeper ýetirip biler.
Aβ 1-42, stafilokokk aureusy, Escherichia coli, Candida albicans we Herpes simplex wirus görnüşi ýaly bakteriýalar, kömelekler we wiruslar ýaly bir topar patogenlere garşy mikroblara garşy işjeňligi görkezýändigi habar berildi. bozulmagyna we lizine sebäp bolýar.Kumar we başgalar.(Alsgeýmer keseli Journalurnaly, 2016) Aβ 1-42-iň mikrob öýjükleriniň membrananyň geçirijiligini we morfologiýasyny üýtgedip, olaryň ölümine sebäp bolandygyny görkezmek bilen bu täsiri görkezdi.Göni göni mikroblara garşy hereketinden başga-da, Aβ 1-42 dogabitdi immunitetini modulirläp we ýokanç ýerlerine çişme öýjüklerini çekip biler.Sosiýa we başgalar.. beýniniň esasy immun öýjükleri bolan mikroglýada we astrosititlerde himoaktraktant belok-1 (MCP-1) we makrofag çişiriji belok-1 alfa (MIP-1α).
Surat 2. Aβ peptidler mikroblara garşy işjeňlige eýe.
. . 2010-njy ýylyň 3-nji marty; 5 (3): e9505.)
Käbir gözlegler Aβ-nyň beýnide toplanmagynyň hroniki ýokançlyklara ýa-da şikeslere goraýjy jogap bolup biljekdigini öňe sürse-de, Aβ mikroblara garşy peptid (AMP) bolup biler we ýüze çykyp biljek patogenleri ýok edip biler, Aβ bilen mikrob elementleriniň arasyndaky çylşyrymly özara täsir galýar derňew mowzugy.Näzik deňagramlylyk Moir we başgalaryň gözlegleri bilen görkezilýär.(Alsgeýmer keseli Journalurnaly, 2018), deňagramsyz ýa-da aşa köp Aβ önümçiliginiň öýjüklere we dokumalara bilkastlaýyn zyýan berip biljekdigini, Aβ-nyň ýokanç we newrodegenerasiýa rolundaky çylşyrymly goşa tebigatyny görkezýär.Aβ-nyň çakdanaşa ýa-da tertipsiz öndürilmegi, beýniniň jemlenmegine we çökmegine sebäp bolup, neýron işine zyýan berýän we neýroinflamasiýany döredýän zäherli oligomerleri we fibrilleri emele getirip biler.Bu patologiki amallar, Alsgeýmer keselinde bilimiň peselmegi we ýadyň ýitmegi bilen baglanyşyklydyr, progressiw demans bilen häsiýetlendirilýän newrodegeneratiw kesel.Şonuň üçin Aβ-nyň peýdaly we zyýanly täsirleriniň arasyndaky deňagramlylyk beýniniň saglygyny goramak we newrodegenerasiýanyň öňüni almak üçin möhümdir.
3.Iron eksporty: Aβ 1-42 beýnindäki demir gomeostazyny sazlamaga gatnaşýandygy görkezildi.Demir köp biologiki prosesler üçin möhüm elementdir, ýöne artykmaç demir oksidleýji stres we newrodegenerasiýa sebäp bolup biler.Aβ 1-42 demir bilen baglanyşyp, transmembranly demir daşaýjy ferroportiniň üsti bilen neýronlardan eksport edilmegini aňsatlaşdyryp biler.Bu beýniniň demir ýygnanmagynyň we zäherlenmeginiň öňüni alyp biler, sebäbi artykmaç demir oksidleýji stres we newrodegenerasiýa sebäp bolup biler.Duce we başgalar.(Öýjük, 2010) Aβ 1-42-iň ferroportine baglydygyny we neýronlarda täsirini we işjeňligini ýokarlandyryp, öýjükli demir derejesiniň peselmegine sebäp bolandygyny habar berdi.Şeýle hem, Aβ 1-42, neýronlardan demir eksportyny hasam güýçlendirip, ferroportini saklaýan gormon bolan hepcidiniň astrosititlerde azalmagyny görkezdi.Şeýle-de bolsa, demir bilen baglanan Aβ, amiloid plakatlary emele getirip, öýjükden daşary giňişlikde jemlenmäge we çökmegine has ýykgyn edip biler.Aýton we başgalar.(Biologiýa Himiýa Journalurnaly, 2015) demiriň vitro we wivo görnüşinde Aβ oligomerleriň we fibrilleriň emele gelmegine kömek edendigini habar berdi.Şeýle hem, demir garyndysynyň transgen syçanlarda Aβ jemlenişini we çökgünligini azaldandygyny görkezdiler.Şonuň üçin Aβ 1-42-iň demir gomeostazyna peýdaly we zyýanly täsirleriniň arasyndaky deňagramlylyk beýniniň saglygyny goramak we newrodegenerasiýanyň öňüni almak üçin möhümdir.
Polipeptid öndürmekde birnäçe ýyllyk tejribämiz bolan Hytaýda polipeptid öndürijisidiris.Hangzhou Taijia Biotech Co., Ltd., on müňlerçe polipeptid çig malyny üpjün edip bilýän we zerurlyklara görä düzülip bilinýän professional polipeptid çig mal öndürijisidir.Polipeptid önümleriniň hili ajaýyp, arassalygy 98% -e ýetip biler, bu bolsa bütin dünýäde ulanyjylar tarapyndan ykrar edildi. Biz bilen maslahatlaşmagyňyzy haýyş edýäris.
